Region wyjątkowy, bo to tu (i nigdzie więcej na świecie!) powstaje oryginalny szampan. Położony we Francji, około 150 km od Paryża, na terenie 34 tys. hektarów ziemi. Winorośl uprawia się w Szampanii na bardzo małych działkach, a miejscowi plantatorzy muszą liczyć się ze sporą konkurencją: ma ich być od 16 do nawet 19 tys. W 2015 roku Szampania trafiła na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
HISTORIA SZAMPANII
Ślady przydomowych winnic w regionie pochodzą już z I wieku. Jego dynamiczny rozwój warunkowało przede wszystkim położenie przy głównych szlakach handlowych oraz targi Foires de Champagne, które już w średniowieczu stanowiły gospodarcze serce Europy. Historia regionu związana jest za to ściśle z historią Francji – kolebką zarówno szampana, jak i samej Francji jest bowiem miasto Reims. Tutejsze wino od początku związane więc było z rodziną królewską, dworem i szlachtą. Bąbelki dodano do niego dopiero w XVII wieku, co przyczyniło się do zwiększenia jego popularności wśród bogatszych warstw społeczeństwa. Niebawem szampan stał się znany na całym świecie.
Kluczową rolę w uczynieniu tego wina takim, jakim znamy je dzisiaj, odegrali benedyktyni. Dom Pierre Pérignon zauważył z kolei komplementarność pomiędzy różnymi winami oraz obszarami uprawy, wskutek czego zaczął tworzyć mieszanki, które pozwoliły na uzyskanie smaku dojrzalszego i bardziej zrównoważonego. To z Szampanii pochodzą też innowacje takie jak kapsułkowa nakrętka od szampana z drucianym “koszyczkiem” czy tzw. przelew lodowy. Wyjątkowe dla regionu są także powszechne tłoczenie czarnych winogron na wina białe oraz kontrola musowania.
W końcówce lat 20. XX wieku granice regionu zostały określone prawnie, przy tym cały obszar podzielono na pięć okręgów winiarskich: Aube, Côte des Blancs, Côte de Sézanne, Montagne de Reims i Vallée de la Marne. Co jakiś czas mówi się o rewizji regionu i powiększeniu go o wioski znajdujące się na nienależących do Szampanii terenach wewnątrz obwodu istniejących regionów.
JAKIE TERRIORY W SZAMPANII?
Wpływy klimatyczne są tu dwojakie: zarówno oceaniczne, jak i kontynentalne, co czyni Szampanię regionem wyjątkowym na tle innych regionów winiarskich Francji. Warunki klimatyczne – umiarkowane, niewyróżniające się zwykle ani mroźną zimą, ani wyjątkowo upalnym latem, ze średnią temperaturą na poziomie 11 stopni C. Nie brakuje tu jednak promieni słonecznych, co korzystnie wpływa na miejscowe winorośle. Umiarkowane są także opady deszczu, który na przestrzeni roku pada w miarę równomiernie, dając winorośli optymalne warunki do wzrostu.
Szampania leży na terenie Basenu Paryskiego, żyznego obszaru w północnej Francji, którego podłoże to dawne dno morskie. Wraz z wypiętrzaniem się Basenu na tym obszarze pojawiły się niewielkie uskoki oraz doliny rzeczne, czyniąc go miejscami obszarem pagórkowatym. Winorośl uprawia się głównie na zboczach wzgórz z nachyleniem od 12 do niemal 60 proc. Te gwarantują też owocom dobrą ekspozycję na słońce oraz odpowiednie odprowadzanie deszczówki. Jeżeli chodzi o gleby, w Szampanii możemy mówić o glebach aluwialnych, wapieniach, piasku, glinie i kamykach.
Trzeba też pamiętać, że wino wytworzone z owoców rosnących w pobliżu rzeki będzie miało inny charakter niż to pozyskane z winorośli rosnącej na stromiznach z marglem w podłożu. Także poszczególne okręgi winiarskie Szampanii, ze względu na swój indywidualny terrior, dają winogrona o innych właściwościach, wnoszące tym samym do mieszanki zupełnie inną wartość np. wysoki poziom kwasowości, delikatność, świeżość czy pełen aromat.
ODMIANY WINOROŚLI W SZAMPANII
Odmianami winorośli uprawianymi w Szampanii najczęściej są Chardonnay, Pinot Noir i Meunier, które wybrano ze względu na równowagę słodkości i kwasowości idealną do musowania, a także subtelny smak i wysoką zdolność do pienienia się. Co ciekawe, koniec zbiorów wyznacza tu święto znane pod nazwą la Fête du Cochelet.
WINA Z SZAMPANII
Szampan to wino, które może składać się z kilku odmian winogron, ale duże znaczenie ma także ich rocznik. I tak, jeżeli chodzi o szampana rocznikowego, 100 proc. owoców musi pochodzić z tego właśnie rocznika, a samo wino musi leżakować min. 3 lata. Wino nierocznikowe może być z kolei mieszanką roczników, a jego okres leżakowania wynosić musi min. 15 miesięcy.
Najpopularniejszy szampan musujący nie jest jednak jedynym winem wytwarzanym w regionie. Produkuje się tu także wina niemusujące (w okolicach wsi Bouzy) sprzedawane pod nazwą apelacji Coteaux Champenois.
